Κοντολαιμάκη Νικολέττα

Παιδίατρος

Το αλκοόλ στην εφηβική ηλικία

Το αλκοόλ στην εφηβική ηλικία

Τι πρέπει  να γνωρίζούν  οι γονείς

Η χρήση του αλκοόλ αρχίζει πιο συχνά στην εφηβεία, ενίοτε και νωρίτερα. Περί τα τέλη του Γυμνασίου 75% των παιδιών έχουν δοκιμάσει αλκοόλ και τελειώνοντας το Λύκειο 50% δηλώνουν να έχουν φτάσει σε κατάσταση οξείας μέθης. Παρόλο, ωστόσο, που η χρήση του αλκοόλ είναι συχνή από τους εφήβους, οι περισσότεροι απ΄ αυτούς, ακόμη και οι γονείς, δε γνωρίζουν τις σοβαρές συνέπειες για τη σωματική και ψυχική υγεία των παιδιών. Ο εγκέφαλος των εφήβων είναι αρκετά πιο ευαίσθητος στην επίδραση της αλκοόλης με αποτέλεσμα να δημιουργούνται προβλήματα κατά την ανάπτυξη του εγκεφάλου και στην ικανότητα του παιδιού για μάθηση. Σε συνδιασμό δε, με την ιδιαιτερότητα της ψυχοσύνθεσης του εφήβου αυξάνεται η πιθανότητα, σε σχέση με τους ενήλικες, ανάπτυξης πραγματικού εθισμού,  καθώς  και η μετάβαση από τη χρήση στην κατάχρηση και έπειτα στην εξάρτηση, επιταχύνεται με πολύ γρηγορότερο ρυθμό. Επίσης, η κατάχρηση του αλκοόλ σε αυτή την πολύ ευαίσθητη ηλικιακά περίοδο οδηγεί στην απομόνωση του παιδιού, σε κατάθλιψη ή ακόμα και στην ασυνείδητη πρόκληση τραυματισμού, σε άλλους ή στον εαυτό του, ανθρωποκτονίας ή αυτοκτονίας. Το 1/3 των θανάτων στον πληθυσμό των εφήβων οφείλονται στην κατάχρηση οινοπνεύματος. Εξάλλου, η συχνή κατανάλωση αλκοόλ μπορεί να προκαλέσει βλάβες στο ήπαρ, στην καρδιά και στον εγκέφαλο.

Είναι επομένως ευνόητο πως η απόφαση για το αν και πότε το παιδί θα καταναλώσει αλκοόλ δε θα πρέπει να ληφθεί τη στιγμή που θα δει απέναντί του ή που θα του προσφερθεί κάποιο ποτηράκι. Ο ρόλος του γονέα είναι αναντικατάστατος.

Από μελέτες που έγιναν πρόσφατα αποδείχθηκε πως τα παιδιά, τα οποία είχαν συζητήσει για τη χρήση του οινοπνεύματος την περίοδο πριν το Γυμνάσιο και το Λύκειο, καθώς και 1 με 2 φορές κατά τη διάρκεια της σχολικής χρονιάς, είχαν λιγότερες πιθανότητες να φτάσουν σε κατάχρηση αυτού.

Καθώς τα παιδιά μεγαλώνουν, ξεκινούν να έχουν ερωτήματα σχετικά με το αλκοόλ και μπορεί να στραφούν στους γονείς προκειμένου να αναζητήσουν κάποια συμβουλή ή πληροφορίες. Είναι καλό οι γονείς τότε να αδράξουν την ευκαιρία για να αρχίσουν μια ειλικρινή και ανοιχτή συζήτηση. Επειδή κάποιες ερωτήσεις μπορεί να είναι δύσκολο για τους γονείς  να βρούν τον τρόπο να τις απαντήσουν, είναι σημαντικό να είναι σωστά προετοιμασμένοι. Παρακάτω αναφέρονται κάποια παραδείγματα :

  • Με κάλεσαν σε ένα πάρτυ – μπορώ να πάω ;

Ρωτήστε το παιδί σας, αν θα παρευρίσκεται κάποιος ενήλικας στο πάρτυ ή αν νομίζει ότι τα παιδιά εκεί θα πίνουν. Χρησιμοποιήστε τη στιγμή αυτή για να συζητήσετε ή να θυμήσετε στο παιδί τους κανόνες που θα πρέπει να γνωρίζει και τη συμπεριφορά που θα πρέπει να επιδείξει σύμφωνα με αυτά που του έχετε μάθει και έχετε καθορίσει ως επιτρεπτά και μη επιτρεπτά.

  • Εσύ έπινες όταν ήσουν μικρός ;

Μην επιτρέψετε στο δικό σας παρελθόν να σας εμποδίσει να μιλήσετε στο παιδί σας για την επικινδυνότητα της χρήσης αλκοόλ σε μικρές ηλικίες. Εάν πίνατε όταν ήσασταν μικρός, ας είστε ειλικρινής και να του το πείτε επισημαίνοντας ταυτόχρονα στο ότι εσείς τότε, δε γνωρίζατε τίποτα για τους κινδύνους που επιφέρει το αλκοόλ στον εγκέφαλο και στη συμπεριφορά των παιδιών. Φροντίστε να δώσετε έμφαση στο ότι τώρα πια γνωρίζουμε περισσότερα με την πληροφόρηση και την ανάπτυξη των πολιτισμών. Μη διστάσετε ακόμη και να δώσετε κάποιο παράδειγμα μιας οδυνηρής στιγμής στην οποία επήλθατε λόγω της κατάχρησης αλκοόλ.

  • Εσύ γιατί μπορείς να πίνεις ;

Καταστήστε σαφή τη διαφορά μεταξύ κατανάλωσης οινοπνεύματος από ανήλικους και από ενήλικες. Εξηγήστε στο παιδί σας τους λόγους για τους οποίους πίνετε: για να συνοδεύσετε ένα γεύμα, κατά τη διάρκεια συνεύρεσης με φίλους ή σε κάποια γιορτή.

Ωστόσο για τους εφήβους το οινόπνευμα είναι απαγορευτικό, ακόμη και για τις

περιπτώσεις αυτές.Μην ξεχνάτε να υπενθυμίζεται στο παιδί σας ότι η

κατανάλωση αλκοόλ από έφηβους είναι παράνομη σύμφωνα με τη νομοθεσία

και μάλιστα για σωστους λόγους. Οι ενήλικες είναι πλήρως ανεπτυγμένοι

εγκεφαλικά και σωματικά και μπορούν να διαχειριστουν την κατανάλωση

οινοπνεύματος. Ο εγκέφαλος και το σώμα των εφήβων είναι ακόμη

αναπτυσσόμενοι οπότε το αλκοόλ έχει πιο έντονη επίδραση τόσο στην ικανότητα να

κρίνουν τις καταστάσεις τη δεδομένη στιγμή, όσο και στην υγεία τους.

  • Κι αν οι φίλοι μου, μου ζητήσουν να πιώ ;

Το να βοηθήσετε το παιδί σας να μπορέσει να πει ¨όχι¨, όταν οι φίλοι του το πιέζουν είναι το πιο δύσκολο και το πιο σημαντικό κομμάτι για να μην εκτεθεί τελικά στο αλκοόλ. Δουλέψτε μαζί του ώσπου να βρείτε κάποιο τρόπο για να αντιμετωπίζει τέτοιες περιστάσεις,όπως το να απαντήσει : ¨όχι, δεν πίνω¨

Ωστόσο, για να καταφέρουμε να αντιμετωπίσουμε το φαινόμενο, χρειάζεται να γνωρίζουμε και τους λόγους για τους οποίους τα παιδιά καταλήγουν στην κατάχρηση του αλκοόλ, οι οποίοι μπορεί να ποικίλουν κατά περίπτωση. Οι έφηβοι που έχουν συγγενείς πρώτου βαθμού με ιστορικό αλκοολισμού, έχουν τρεις με πέντε φορές μεγαλύτερο κίνδυνο για κατάχρηση αλκοόλ από τους ίδιους. Αυτό οφείλεται τόσο στην κληρονομική μεταβίβαση της προδιάθεσης για αλκοολισμό, όσο και στην επίδραση του γονέα αλκοολικού σαν πρότυπο κατά την ανάπτυξη του παιδιού. Επιπρόσθετα οι νέοι, καθώς βρίσκονται σε μία ηλικία όπου η συναισθηματική φόρτιση  είναι εντονότερη, ενίοτε αβάσταχτη, όπου τους αρέσει η επικινδυνότητα και το ρίσκο και όπου η αποδοχή από την παρέα αποτελεί μείζον θέμα, γίνονται πιο επιρρεπείς στη χρήση αλκοόλ. Μπορεί να πίνουν σαν αντίδραση ως προς τους γονείς τους, ή αναζητώντας λύση στην θλίψη τους όταν αντιμετωπίζουν προβλήματα οικογενειακά, κοινωνικοοικονομικά, ερωτικά ή σχολικά π.χ. μειωμένη επίδοση. Ακόμη, στην κατανάλωση αλκοόλ είναι δυνατό να τους οδηγήσει η ανάγκη τους να συμμετέχουν ενεργά σε μια ομάδα, για παράδειγμα όταν βρεθούν σε ένα πάρτι, ή η ανάγκη τους να ακολουθούν αυτά που προτείνει η μόδα, οι διαφημίσεις, να διασκεδάσουν χωρίς περιορισμό, να παίρνουν ρίσκο ή όπως και  να ικανοποιήσουν την περιέργεια που τους διακατέχει.

Πάνω από όλα, η επίγνωση, η επαγρύπνηση, και η ευαισθητοποίηση του γονέα πάνω στο θέμα της χρήσης του αλκοόλ στην εφηβική ηλικία συντελούν στον περιορισμό του φαινομένου, το οποίο τείνει να λάβει με το πέρασμα των ετών ανησυχητικές διαστάσεις. Η κρίση στην οικονομία ,που έχει πλήξει ιδίως τη χώρα μας ενδέχεται να επιδεινώσει περαιτέρω το πρόβλημα, και για το λόγο αυτό χρειάζεται να είμαστε περισσότερο συνειδητοποιημένοι.

Ψάχνετε κάτι συγκεκριμένο;